Trong hành trình phát triển bản thân, việc nắm vững kỹ năng nói lời từ chối là một phần không thể thiếu đối với sinh viên vì đôi khi, bạn phải đối mặt với những yêu cầu hoặc đề nghị không phù hợp hoặc không thích hợp với mục tiêu đang hướng tới. Hôm nay, VHUers hãy cùng Trung tâm Tham vấn Tâm lý tìm hiểu về kỹ năng nói lời từ chối nhé.
1. Từ chối là gì?
Cuộc sống thường đầy những mâu thuẫn: người tiền nhiều lại muốn kiếm thêm, người làm nhiều việc nhưng lại bị giao thêm, giúp đỡ người khác lại bị nhờ vả nhiều hơn. Thỉnh thoảng, chúng ta quên rằng cũng cần phải học cách từ chối những điều không phù hợp để giảm bớt căng thẳng, ưu tiên cho những giá trị quan trọng. Quan trọng nhất là sống trung thực với bản thân, biết từ chối một cách lịch sự để không làm tổn thương người khác, đặc biệt là những mối quan hệ quan trọng. Kỹ năng từ chối là một nghệ thuật giúp bạn từ chối mà không làm tổn thương đến người khác.
2. Một số nguyên tắc từ chối
Một số nguyên tắc cơ bản trong việc từ chối có thể được áp dụng một cách hiệu quả trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với sinh viên VHUers:
- Cảm ơn hoặc xin lỗi trước khi từ chối: Trước khi từ chối một yêu cầu, việc bày tỏ sự biết ơn hoặc xin lỗi là một cách tôn trọng đối với người gửi yêu cầu. Ví dụ, khi bạn từ chối tham gia một buổi tự họp hoặc chương trình do hạn chế thời gian, bạn có thể nói: "Cảm ơn bạn đã mời mình, nhưng do lịch trình học tập hôm nay hơi nhiều, mình không thể tham gia được."
- Từ chối một cách lịch sự, sử dụng từ ngữ hòa dịu: Sự lịch sự trong từ chối có thể giúp duy trì mối quan hệ tích cực với người gửi yêu cầu. Ví dụ, khi từ chối tham gia một buổi họp nhóm vì đã có kế hoạch khác, bạn có thể nói: "Xin lỗi, mình đã có kế hoạch khác vào thời gian đó. Hy vọng buổi họp sẽ diễn ra suôn sẻ."
- Từ chối bằng cách giải thích vấn đề: Một lý do cụ thể và hợp lý sẽ giúp người gửi yêu cầu hiểu và chấp nhận quyết định từ chối của bạn. Ví dụ, nếu bạn từ chối tham gia một dự án do cần thời gian cho gia đình, bạn có thể nói: "Mình có những ưu tiên quan trọng khác, do đó mình không thể cam kết tham gia dự án này vào lúc này."
- Từ chối bằng cách đề xuất phương án mới: Nếu bạn không thể đáp ứng yêu cầu ban đầu, hãy đề xuất một phương án thay thế hoặc đề xuất một thời gian khác phù hợp hơn. Ví dụ, nếu bạn không thể tham gia một buổi họp do trùng lịch, bạn có thể đề xuất: "Mình không thể tham dự vào thời gian đó, nhưng mình có thể đề xuất một thời gian khác hoặc tham gia qua video call."
- Từ chối mềm mỏng nhưng kiên quyết: Dù có áp lực từ người khác, hãy giữ vững quyết định của mình và từ chối một cách kiên quyết. Ví dụ, nếu bạn từ chối tham gia một buổi cafe do mai sẽ thi, bạn có thể nói: "Mình cảm ơn nhưng vì mai có buổi kiểm tra nên mình không thể đi được".
3. Tại sao cần nói lời từ chối?
Dưới đây là các tác dụng của việc từ chối dành cho sinh viên:
- Bảo vệ sức khỏe tinh thần: Biết từ chối giúp sinh viên bảo vệ sức khỏe tinh thần bằng cách tránh khỏi căng thẳng, lo lắng và cảm giác áp đặt không cần thiết, giúp họ tập trung vào việc học và phát triển bản thân một cách bền vững.
- Xây dựng lòng tự tin và sự khẳng định bản thân: Việc biết từ chối một cách lịch sự và quyết định giúp sinh viên tự tin hơn trong việc thể hiện quan điểm và giữ vững giới hạn của bản thân, tạo nền tảng cho sự phát triển cá nhân và chuyên môn.
- Tránh tình huống khó xử trong quan hệ đồng nghiệp: Bằng cách từ chối một cách lịch sự và có lý do, sinh viên có thể tránh những tình huống khó xử với đồng nghiệp hoặc bạn bè mà không làm mất mối quan hệ và tạo ra một môi trường làm việc tích cực.
- Phát triển kỹ năng giao tiếp và chuyên môn: Việc biết từ chối một cách chuyên nghiệp giúp sinh viên phát triển kỹ năng giao tiếp và chuyên môn, tạo ra một ấn tượng tích cực về sự chín chắn và trách nhiệm trong mắt giáo viên và đồng nghiệp.
Kết lại, Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường phải đối mặt với những yêu cầu, mời gọi, hoặc nhiệm vụ mà chúng không phải lúc nào cũng phù hợp với mục tiêu và giá trị cá nhân của mình. Khả năng từ chối một cách lịch sự và thông minh không chỉ giúp chúng ta bảo vệ sức khỏe tinh thần mà còn xây dựng lòng tự tin, phát triển kỹ năng giao tiếp và tạo ra một môi trường làm việc tích cực. Đặc biệt, đối với sinh viên, việc biết từ chối một cách có ý thức và hiệu quả là một kỹ năng quan trọng, giúp họ tập trung vào việc học tập và phát triển bản thân một cách bền vững.
Nguồn tham khảo:
Nguyễn Thị Hiền (2018), Giáo trình kỹ năng sống, Trường Đại học Lao Động-Xã hội, Hà Nội.
-----------------------------------
💙 Trung tâm Tham vấn tâm lý sinh viên VHU luôn tạo ra một không gian thảo luận tích cực và đầy ý nghĩa về sức khỏe tinh thần. Nếu bạn đang gặp khó khăn về tinh thần, đừng ngại tìm kiếm sự giúp đỡ từ Trung tâm tham vấn tâm lý VHU để được hỗ trợ cần thiết về kiến thức, kỹ năng để cải thiện sức khỏe tinh thần của bạn!
💙 Sức khỏe tinh thần của bạn là rất quan trọng!!! Hãy ưu tiên chăm sóc sức khỏe tinh thần của mình ngay từ ngày hôm nay!
Liên hệ:
📧 thamvantamly@vhu.edu.vn
🌐 thamvantamly.vhu.edu.vn
📞 02 873 020 333
